Στο πρώτο μέρος της σειράς για την ανακατασκευή αυτής της παλιάς Aria, μπορείτε να δείτε πώς έκανα την προεργασία. Στο δεύτερο μέρος, έφτιαξα ένα χρώμα εμποτισμού με βάση το λινέλαιο και το πέρασα στο ξύλο:
Περιμένοντας το χρώμα εμποτισμού να στεγνώσει. 
Εδώ φαίνεται καθαρά πόσο πορώδες είναι το ξύλο.
Το ξύλο είναι από τη φύση του πορώδες υλικό. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλα τα ξύλα είναι το ίδιο πορώδη: άλλα είναι πιο συμπαγή κι άλλα περισσότερο πορώδη. Τα πρώτα είναι συνήθως πιο δύσκολο να κοπούν αλλά πιο εύκολα στο φινίρισμα, ενώ τα πιο πορώδη συνήθως είναι πιο μαλακά αλλά οι πόροι τους κάνουν το φινίρισμα πιο δύσκολο. Το δεσποτάκι (στα αγγλικά swamp ash―ξύλο από το οποίο εκτιμώ είναι φτιαγμένο το σκάφος της κιθάρας) είναι ένα οικονομικό ξύλο, το οποίο χρησιμοποιείται συχνά στην κατασκευή κιθαρών, ιδίως δε φθηνότερων μοντέλων. Οι πόροι, ως μικροσκοπικές λακούβες στην επιφάνεια του ξύλου, απορροφούν το υλικό με το οποίο την καλύπτουμε, με αποτέλεσμα να μετασχηματίζονται σε ανομοιογένεια και ανωμαλίες στην επιφάνεια του φινιρίσματος. Αυτό το πρόβλημα μπορούμε να το ξεπεράσουμε σφραγίζοντας τους πόρους του ξύλου χρησιμοποιώντας ένα υπόστρωμα που θα εξομαλύνει την επιφάνεια και θα κάνει πιο εύκολη την εφαρμογή του βερνικιού.
Ως υπόστρωμα για το βερνίκι μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει διάφορα υλικά, το καθένα με τα δικά του προτερήματα και μειονεκτήματα: ξυλόστοκο, σφραγιστικό (sealer) από ακρυλικό, κλπ. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ως υπόστρωμα ακόμη και το ίδιο το βερνίκι. Γενικά, επειδή το μεγαλύτερο μέρος του υποστρώματος θα αφαιρεθεί με το τρίψιμο που θα κάνουμε πριν την εφαρμογή του βερνικιού θέλουμε να στεγνώνει γρήγορα και να γυαλοχαρίζεται εύκολα. Το βερνίκι στεγνώνει αργά και είναι πιο δύσκολο στο τρίψιμο.
Το υπόστρωμα
Η γομαλάκα είναι μια ρητίνη ζωικής προέλευσης που έχει γνωρίσει ευρύτυτατη χρήση ως βερνίκι. Προέρχεται από μια έκκριση του εντόμου Kerria lacca, που βρίσκεται στα δάση Ασίας και της Νότιας Αμερικής, και συλλέγεται από τον φλοιό των δένδρων όπου το αποθέτει για να δώσει ένα κολλώδες κράτημα στον κορμό. Η γομμαλάκα είναι η βάση για το «γαλλικό φινίρισμα» (εφαρμογή γομαλάκας σε αλλεπάλληλα λεπτά στρώματα).
Η γομαλάκα, όταν χρησιμοποιείται ως υπόστρωμα, θα πρέπει να είναι αποκηρωμένη (δηλαδή να έχει αφαιρεθεί το κερί που περιέχει), ώστε να μη δημιουργήσει πρόβλημα στην εφαρμογή του φινιρίσματος. Η γομαλάκα που χρησιμοποίησα ήταν αποκηρωμένη και προδιαλυμένη (η φυσική μορφή της γομαλάκας είναι λεπτά φύλλα που διαλύονται με καθαρό οινόπνευμα).
Αποφάσισα να χρησιμοποιήσω γομαλάκα για τους εξής λόγους: Πρώτο, είναι ένα κλασικό γενικής χρήσης σφραγιστικό που χρησιμοποιείται ευρύτατα στην ξυλουργική, δεύτερο, στεγνώνει γρήγορα. Τρίτο, είναι αρκετά μαλακό, κάτι που είναι μειονέκτημα όταν χρησιμοποιείται ως φινίρισμα, αλλά πλεονέκτημα, όταν χρησιμοποιείται ως υπόστρωμα γιατί διευκολύνει το γυαλοχάρτισμα. Τελευταίο, ενώ τα sealers πολυουρεθάνης είναι εντελώς διάφανα, η γομαλάκα έχει μια πανέμορφη φυσική κεχριμπαρένια απόχρωση που γλυκαίνει το χρώμα του ξύλου και ενισχύει το τελικό αποτέλεσμα.
Εφαρμογή
Άπλωσα τη γομαλάκα με ένα πινέλο. Την έτριψα με γυαλόχαρτο νούμερο 280 και 320, και καθάρισα την επιφάνεια από τη σκόνη με ένα βαμβακερό πανί και λίγο οινόπνευμα. Αφού διαπίστωσα ότι ακόμη ήταν αρκετά τραχειά η επιφάνεια, πέρασα και δεύτερο χέρι και ξαναέτριψα με το 280, 320 και το 400 και καθάρισα την επιφάνεια με λίγο οινόπνευμα.
Σημείωση εκ των υστέρων, για το επόμενο πρότζεκτ: νομίζω ότι το τρίψιμο ανάμεσα στα χέρια ήταν περιττό και ότι χρειαζόταν κι άλλο ένα χέρι. (Το δεσποτάκι είναι αρκετά πορώδες!)
Το βερνίκι
Παρότι το σκάφος είναι φτιαγμένο από τέσσερα κομμάτια ξύλο, όχι πολύ καλά ταιριασμένα μεταξύ τους, όπως συμβαίνει με τα περισσότερα φτηνά όργανα, το δεσποτάκι σε κάποια από τα κομμάτια είχε πολύ όμορφα νερά. Έτσι πήρα αρχικά την απόφαση να μην το καλύψω με βαφή, και αντ’ αυτού να το περάσω βερνίκι. Για να τονίσω την φυσική όψη του ξύλου απέρριψα ένα πολύ γυαλιστερό φινίρισμα, και αντ’ αυτού επέλεξα ένα σατινέ βερνίκι.
Επειδή τα βερνίκια νερού είναι τελείως διάφανα, προτιμώ σχεδόν πάντα βερνίκι διαλύτη που, αν και είναι διάφανο, δίνουν στο ξύλο μια κεχριμπαρένια ζεστασιά, περίπου όπως η γομαλάκα.
Αραίωση και προετοιμασία
Σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή, που δεν αποκλίνουν από τον κανόνα για τα βερνίκια αυτού του τύπου (βερνίκι διαλύτη ενός συστατικού), το βερνίκι πρέπει να αραιωθεί 3% κατ’ όγκο. Όσοι έχετε χρησιμοποιήσει βερνίκια γνωρίζετε ότι η υφή ακόμη και μετά το αραίωμα, ακολουθώντας τις οδηγίες, παραμένει αρκετά παχύρρευστη. Αυτό δεν είναι πρόβλημα όταν απλώνουμε το βερνίκι με ένα πινέλο, που είναι ο πιο γρήγορος τρόπος εφαρμογής. Όμως η εφαρμογή του βερνικιού με το πινέλο σε παχιά στρώματα, παρότι μας επιτρέπει να δουλέψουμε γρήγορα, και να χρειαστούμε λιγότερα χέρια, έχει σαφή μειονεκτήματα που την καθιστούν λιγότερο κατάλληλη για μικροαντικείμενα ή μουσικά όργανα όπου η ανάδειξη της φυσικής ομορφιάς της πρώτης ύλης και της μορφής της, είναι πρωταρχικός σκόπος του φινιρίσματος: αφενός, ένα παχύρρευστο διάλυμμα έχει την τάση να κρατάει τα ίχνη από το πινέλο, και λόγω της μεγαλύτερης τριβής να τραβάει τρίχες από το πινέλο ή ίνες από το πανί που χρησιμοποιούμε. Και αφετέρου, το τελικό, συνιστάμενο στρώμα βερνικού, επειδή είναι τελικά παχύτερο, κάνει το ξύλο να μοιάζει τυλιγμένο σε σελοφάν.
Για τους παραπάνω λόγους είναι προτιμότερο η εφαρμογή να γίνει σε λεπτά στρώματα με ένα καθαρό βαμβακερό πανί. Υπάρχουν ειδικά βερνίκια γι’ αυτού του είδους την εφαρμογή (Wipe-on polyurethane varnish), τα οποία είναι αρκετά ακριβότερα και πιο δυσεύρετα στην ελληνική αγορά. Εντούτοις, στην ουσία, πρόκειται για βερνίκια που απλούστατα είναι πιο αραιά. Μπορούμε λοιπόν να φτιάξουμε ένα διάλυμα βερνικιού κατάλληλο για την εφαρμογή με πανί, απλά αραιώνοντας ένα απλό βερνίκι πολυουρεθάνης διαλύτη ενός συστατικού, σε αναλογία 1:1 με νέφτι.
Wipe-on, wipe-off
Για να απλώσουμε το βερνίκι παίρνουμε ένα κομμάτι βαμβακερό πανί γύρω στα 30x30cm και το διπλώνουμε ώστε οι ακμές του να είναι διπλωμένες προς τα μέσα (έτσι ώστε να περιορίσουμε το μάδημα). Το βουτάμε στο αραιωμένο βερνίκι και το απλώνουμε όσο πιο ομοιόμορφα μπορούμε στην επιφάνεια. Αφήνουμε το βερνίκι να κολλήσει στην επιφάνεια για 3-4 λεπτά, και μετά, με ένα καινούριο καθαρό πανί (διπλωμένο όπως περιγράφεται παραπάνω) σκουπίζουμε το βερνίκι. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μείνει ένα πολύ λεπτό και ομοιόρφο στρώμα βερνικιού. Αφού αφήσουμε το βερνίκι να στεγνώσει, επαναλαμβάνουμε. Εφόσον ένα χέρι με πινέλο αντιστοιχεί σε περίπου 2-3 χέρια με πανί, χρειάζονται το λιγότερο 4-5 χέρια κατά κανόνα. Ανάμεσα στα χέρια δεν χρειάζεται τρίψιμο. Εγώ σταμάτησα στα 9 χέρια.
Λάθη και διορθώσεις
Έτριψα με ένα γυαλόχαρτο P1000 μόνο μετά το προτελευταίο και μετά το τελευταίο χέρι. Στο τρίψιμο του όγδοου χεριού είχα μάλιστα ένα ατύχημα: όπως διαπίστωσα την επόμενη, το τρίψιμο άφησε μια λευκή κηλίδα κοντά σε μια από τις οπές για τους μαγνήτες (αυτό συμβαίνει όταν το βερνίκι δεν έχει στεγνώσει καλά). Επειδή το σημείο αυτό θα καλυφθεί από το pickguard και δε θα φαίνεται, δεν ανησύχησα πολύ. Πέρασα ένα ακόμη χέρι, ώστε να υπάρχει ένα στρώμα ασφαλείας που προστατεύει την περιοχή γύρω από το λάθος. Διόρθωσα την αστοχία τρίβοντας με ένα γυαλόχαρτο P600 και μετά σβήνοντας τα ίχνη με ένα P800 και με το P1000.
Γυάλισμα
Αν και το φινίρισμα σε αυτό το σημείο ήταν αρκετά ικανοποιητικό αποφάσισα να περάσω το σκάφος και από τροχό στίλβωσης ώστε να δώσω περισσότερη γυαλάδα. Δεν είμαι οπαδός των γυαλιστερών βερνικιών, η υπερβολική γυαλάδα κάνει το ξύλο να μοιάζει καλυμμένο με πλαστικό ή γυαλί αλλά ήμουν περίεργος να δω πως η στίλβωση θα επηρέαζε το σατινέ βερνίκι.
Πέρασα πρώτα το σκάφος από τη χοντρή (καφέ) πάστα και μετά από τη γαλάζια. O άξονας του τροχού και οι κετσέδες αποδείχθηκαν κάπως μικροί για τη δουλειά, κάτι που έκανε τη διαδικασία κάπως άβολη. Όμως η δουλειά βγήκε εν τέλει.
Το αποτέλεσμα ήταν πολύ ελκυστικό, μια ήπια γυαλάδα που όμως σε κάποια σημεία του πίσω μέρους του σκάφους αποκάλυπτε ατέλειες στο τρίψιμο και στην εφαρμογή του βερνικιού που δεν ήξερα καν ότι υπάρχουν. Ευτυχώς το μπροστά μέρος ήταν αρκετά ομοιόμορφο. Τρίβοντας το πίσω μέρος με ένα συνθετικό σύρμα (αυτό που έχουν τα σφουγγάρια για το πλύσιμο των πιάτων) έδωσα μια λίγο πιο ματ-σατινέ υφή και οι ατέλειες έπαψαν να ενοχλούν το μάτι.
[…] με βάση το λινέλαιο και το πέρασα στο ξύλο. Στο τρίτο μέρος, ολοκλήρωσα το φινίρισμα και το γυάλισμα του […]